| REGISTER |
| Registernummer | 3.512.003 |
| INLEIDING |
| |  |
| | © Collectie Stichting Limburgsche Tramweg Maatschappij, 6-137 Inmiddels streek geel en voorzien van het laatste LTM logo. |
| Objectaanduiding | Leyland-Den Oudsten LO / LTM 6-137 |
| Categorie/klasse | Autobussen |
| Soort object | Dieselbus |
| Type | Streekbus |
Serie | LTM 6-129 - 6-142 ( NS 7570 - 7583 ) |
Subserie | LTM |
Merk | Leyland |
| Bouwjaar | 1966 |
| Ontwerper(s) | Chassis: Den Oudsten
Motor: Leyland
Carrosserie: Den Oudsten, met door Werkspoor ontworpen parabolische antireflectie voorruit: het "bolle raam", waaraan dit bustype zijn bijnaam dankt, is een ontwerp van Hofstede, hoofdingenieur bij Werkspoor. |
| Producent(en) | Chassis: Den oudsten (Woerden)
Motor: Leyland (Leyland, Groot-Brittannië)
Carrosserie: Den Oudsten (Woerden) |
| Gebruiker(s) | Limburgsche Tramweg Maatschappij ( LTM ) 6-137
Verenigd Streekvervoer Limburg ( VSL ) 6-137
Maastricht Aachen Airport ( MAA ) B-2 |
Periode gebruik | van 1966 tot en met 1990 |
| Regio gebruik | Zuid en Midden Limburg
Luchthaven Maastricht |
| Opmerkingen inleiding | Kenteken: AB-39-85 |
| BESCHRIJVING |
| Functie | Personenvervoer (streekvervoer) |
| Techniek | Motor: 6-cylinder ondervloer dieselmotor ( Leyland 0.680,185 pk)
Versnellingsbak: half-automatisch (luchtbediende 4-versnellingsbak met vloeistofkoppeling)
Remsysteem: luchtdruk
Capaciteit: 40 zitplaatsen en 45 staanplaatsen |
| Bouwwijze | Semi-zelfdragende (meedragende) carrosserie op een licht onderstel; metalen framewerk met stalen beplating. |
| Vorm | Grote streekbus met horizontale motor in het midden onder de vloer, instap voor de vooras en middenuitstap. Carrosserie volgens een toenmalig standaardmodel, met karakteristieke parabolische voorruit (deze weerkaatst de lichtreflecties uit het interieur in een matzwarte reflectiebak en zorgde ook voor de bijnaam "Bolramer" voor dit bustype).
Zitplaatsen op twee rijen dubbele banken, boven de voor- en achteras in dos-à;-dos opstelling.
Kleuren: lichtgroene onderzijde met lichtgrijze raampartij en dak. LTM-embleem op zijkanten en achterkant. |
| Opmerkingen beschrijving | Technisch verschillen de LTM Bolramers van de "standaard" Bolramers, zo zijn ze voorzien van een zwaardere motor ( en daarmee samenhangend een andere, zwaardere aandrijflijn ) en zijn ze iets langer dan de standaard Bolramer. |
| GESCHIEDENIS |
| Geschiedenis | De bolramer dankt z'n bijnaam aan de parabolische voorruit (zie ook het veld 'vorm'). Deze voorruit verhoogde in hoge mate het zicht voor de chauffeur in het donker, waarmee het bedieningsgemak voor de chauffeur sterk verbeterd werd. Dit type voorruit was ontwikkeld door Werkspoor en aanvankelijk was het dit bedrijf dat alle "bolramers" bouwde. In latere jaren bouwden echter ook andere bedrijven bolramers op een Leyland-Werkspoor chassis. De bolramer voorruit is ook gebruikt door andere carrosseriefabrikanten zoals Verheul en Den Oudsten. In totaal zijn naar schatting meer dan 1000 bussen in de periode 1953-1967 uitgerust met de bolramer voorruit.
In 1966/1967 bouwde Den Oudsten één van de laatste series bussen met een bolle voorruit: de 7570-7608 en 7620-7640, waarvan er in 1967 vier in dienst kwamen bij de TP/RAGOM in Ridderkerk: de 7623, 7624, 7639 en 7640. In 1966 stelde de Limbursche Tramweg Maatschappij de serie 6-129 tot en met 6-142 ( NS nummers 7570 - 7583 ) in dienst. De bussen hadden 40 zitplaatsen en 45 staanplaatsen en werden afgeleverd in de wel bekende groene kleur. Deze bus kreeg het LTM nummer 6-137 ( NS 7578 ).
Vanaf 1974 werd begonnen met de "vergeling" van de bussen. Dit werd verzorgd door het toenmalige Centraal Autoherstel Bedrijf ( CAB ) te Utrecht.
In april 1978 werd het Verenigd Streekvervoer Limburg opgericht na een fusie tussen de LTM te Heerlen en de NAO te Roermond. bij de VSL behield de bus haar oorspronkelijk nummer en bleef in dienst tot 1982.
In dat jaar werd de bus verkocht aan Maastricht Aachen Airport, dat de bus gebruikte als platformbus op het luchthaven terrein voor het vervoer van passagiers tussen terminal en vliegtuigen. Voor dit doel werd een groot aantal stoelen verwijderd om zo meer staanplaatsen te genereren. Op de luchthaven kreeg ze het nummer B1
Het Haags Bus Museum verwierf de bus in 1994. Uit eindelijk werd van restauratie afgezien vanwege de slechte staat van de bus. Wel werd onderzocht om de bus te slopen voor onderdelen en alleen de "Kop" te bewaren. Ook hier werd uit eindelijk vanaf gezien door verkoop van de bus aan het Noordelijk Openbaar Vervoer Museum te Sneek in 2002. Hier werd de bus deels optisch gerestaureerd voor permanente statische tentoonstelling.
Na 1 jaar van onderhandelingen, kon het Stichting Limburgsche Tramweg Maatschappij de bus overnemen van het Noordelijk Openbaar Vervoer Museum in 2016, waarna de LTM bus dat zelfde jaar terugkeerde naar haar oorpronkelijke, Limburgse, bodem. |
| ILLUSTRATIES |
| Additioneel beeld 1 |  © Collectie Stichting Limburgsche Tramweg Maatschappij, 6-137 inmiddels indienst bij de VSL |
| Additioneel beeld 2 |  © Collectie Stichting Limburgsche Tramweg Maatschappij, de 6-137 als platformbus in dienst te Maastricht Aachen Airport |
| MEER INFORMATIE |
| Informatie bij/via | info@stichting-ltm.nl
Stichting Limburgsche Tramweg Maatschappij
Torenstraat 4
6471 JX EYGELSHOVEN |
| Bronnen | * M. Wallast: Autobussen in Nederland (Rijswijk, 1987)
* D. Jack: The Leyland Bus (1984/1992)
* P. Kennett: Leyland (World Trucks no. 14, Cambridge, 1983)
* W. van Scharenburg: Werkspoor Utrecht-Zuilen, deel II: bruggen, montage, vrachtauto's, boten, bussen enz (Utrecht, 2008)
* J. Delzainne
* R. Bartels |
| Externe links | Stichting Limburgsche Tramweg Maatschappij |
| HUIDIGE EIGENDOM |
| Soort eigendom | Behoudsorganisatie |
| Naam organisatie | Stichting Limburgsche Tramweg Maatschappij |
| Opmerkingen eigendom | Volledig eigendom |
| WAARDESTELLING |
| Cultuurhistorische waarde |
| Status | |
| Motivatie | |
| Waardering door | Commissie |
| Opmerkingen | |
| Authenticiteit |
| Status | |
| Motivatie | |
| Waardering door | Commissie |
| Opmerkingen | |
